BOLESLAVIA.PL

łez-wycinek z przedwojennej kolekcji ceramiki z epoki brązu w Muzeum Miejskim w Bolesławcu.
Przedwojenne Muzeum Miejskie w Bolesławcu posiadało różnorodne zbiory z różnych dziedzin sztuki i rzemiosła artystycznego. Znaczną część kolekcji stanowiły eksponaty archeologiczne. Tak się złożyło, że kolejnymi dyrektorami muzeum byli archeolodzy z wykształcenia. Ostatnim kierującym przedwojennym muzeum był Max Schumann, pełniący również funkcję konserwatora zabytków powiatu bolesławieckiego. Na terenie Bolesławca oraz w pobliskich wsiach jak Golnice. Kliczków, Tomaszów Bolesławiecki, Zebrzydowa, Ołdrzychów i Dąbrowa odkrył wiele grobów urnowych z okresu neolitu, epoki brązu i okresu halsztackiego. Pośród przedmiotów wykopanych w grobach urnowych szczególną uwagę przyciągały najczęściej niedużych rozmiarów dzbanuszki, nazywane "dzbanuszkami na łzy" (w literaturze fachowej określane "Tranenkruglein").

Rozwój życia religijnego parafii odbywa się poprzez spełnianie praktyk religijnych. W niniejszym opracowaniu chcemy przedstawić praktyki najbardziej upowszechnione i przepisane prawem. Do takich należą praktyki spełniane raz w życiu, będące zewnętrznym wyrazem przynależności katolika do społeczności kościelnej. Są nimi: chrzest, pierwsza Komunia święta, małżeństwo religijne i pogrzeb katolicki.
Praktykę chrztu świętego wykonywali prawie wszyscy rodzice w stosunku do swoich dzieci. Nawet katolicy, którzy ze względu na przeszkody kanoniczne nie mogli przystąpić do sakramentów świętych, nie zaniedbywali chrztu swoich dzieci. Na terenie parafii znajdowało się w 1983 roku jeszcze jednak 14 osób w wieku starszym, które na wskutek zaniedbania ze strony wychowawców nie przyjęły chrztu.

Przekazywanie prawdy religijnej wiernym z ambony zajmowało zawsze w kościele katolickim poczesne miejsce. Nie inaczej było w Bolesławcu. Najczęściej stosowaną tutaj formą kaznodziejską była homilia. Wychodząc z perykopy ewangelijnej, która stanowiła główny wątek przemowy, kaznodzieja nawiązywał do sytuacji życiowej zebranych i wyprowadzał pewne wnioski natury moralnej. Tak pojmowane Słowo Boże głoszono z reguły w każdą niedziele i święto podczas wszystkich Mszy Świętych.
Poza homilią nauczanie przybierało postać kazań tematycznych, które głoszono z okazji rekolekcji, misji, odpustów, tridów, Gorzkich Żali, 40-godzinnego nabożeństwa, na nabożeństwach majowych, czerwcowych i październikowych oraz w każdą środę podczas nowenny do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Praktykowano także kazania okolicznościowe, głoszone w czasie uroczystości świętych Pańskich oraz z racji uroczystości parafialnych, takich jak: prymicje, jubileusze, chrzty, pogrzeby, śluby czy bierzmowania.

Przedstawię historię kilkunastu bolesławieckich cmentarzy, z których tylko niewielka część zachowała się do naszych czasów. Zachęcam jednocześnie do ich zwiedzania, w czym pomoże niniejszy przewodnik.
1)CMENTARZ KOMUNALNY przy ulicy Śluzowej (niem. Am Wehrberg) – dawny Nowy Cmentarz Ewangelicki. Powstał na przeł. lat 20 tych i 30 tych XX w. z racji braku miejsca na starym cmentarzu przy ul. Garncarskiej. Charakterystyczne dla XX – wiecznych cmentarzy usytuowanie z dala od centrum miasta. Zwraca uwagę kaplica, której projekt pochodzący z poł. XIX wieku zachował się w Archiwum Parafii Ewangelickiej oraz figura "Jezusa przyjaciela dzieci" autorstwa prof. Petera Brauera z 1902 r. – dar pruskiego Ministerstwa Wyznań Religijnych dla bolesławieckiego sierocińca, a przeniesiona po wojnie na obecne miejsce z wiadomych przyczyn.
2)STARY CMENTARZ KATOLICKI przy ulicy Lubańskiej. Powstał na pocz. XX w. Jego niewielkie rozmiary świadczą o nie wielkiej ilości wiernych wyznania katolickiego. Zachowały się na nim stare mogiły niemieckie (najstarsze z 1918). Po wojnie służył do pol. lat 50 – tych społeczności polskiej. Pochowani byli na nim żołnierze II Armii WP oraz jeńcy włoscy.

Najbardziej w Europie znanym rodem wywodzącym się z Bolesławca byli niewątpliwie Tschemingowie, z których już dzisiaj nikt nie zamieszkuje naszego miasta i co więcej, o których rzadko kiedy wspominają opracowania i artykuły poświęcone miastu. Tschemingowie byli Niemcami, przy czym najprawdopodobniej korzenie tej familii są czysto słowiańskie. Świadczą o tym najstarsze zachowane formy ich nazwiska: SCHERNING (1402 rok), CZERNEG (1450 rok), CZERNING (1463), ZCERNIG(1469). Nie wyklucza się także flamandzkiego pochodzenia rodu.

Podstawowym zadaniem całego Kościoła od początku jego Istnienia jest pogłębienie świadomości religijnej wiernych przez nauczenie. Wiadomo też,że wpływ wiedzy religijnej na wiarę jest wprost proporcjonalny do ogólnego poziomu kultury. Znaczy to, że wyższy stopień wykształcenia świeckiego,uczestnlctwo w kulturze i zaangażowanie w budowę nowoczesnego społeczeństwa.
Ks. dr Zdzisław Lec nasz korespondent z Bawarii ple nauki i techniki, postuluje pogłębienie wiedzy religijnej. Jak wyglądało nauczanie w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy od strony katechezy.

Theodor Blatterbauer, urodzony w dzień Bożego Narodzenia roku 1823 w Bolesławcu, przybył do Legnicy mając 31 lat i zmarł tutaj w wieku 83 lat. Swoje dzieciństwo i młodzieńcze lata przeżył w naszym mieście. Przodkowie Jana pochodzili z południowych Czech, zaś matki Doroty ze Śląska z Żagania. Jako chłopiec wcześnie objawiał zdolności plastyczne, obok więc zwykłych szkolnych zajęć pobierał prywatne lekcje rysunku. Podczas wycieczek z rodzicami chętnie rysował z natury. Robił to już później pracując w wyuczonym zawodzie introligatora.

Na Boże Ciało, dnia 2 czerwca 1994 roku o godz. 18,oo w bardzo upalny dzień odbyło się na Osiedlu Kwiatowym w Bolesławcu poświęcenie kaplicy mszalnej. W uroczystości uczestniczyło około 500 osób, w tym ponad 20 księży. Ważność ceremonii podkreślała obecność orkiestry wojskowej. Władze miejskie reprezentował prezydent, mgr inż. Józef Król. Obrzędu poświęcenia kaplicy dokonał biskup, ordynariusz legnicki, dr Tadeusz Rybak w asyście księdza infułata dra Władysława Bochnaka. W czasie kazania biskup podkreślił znaczenie kaplicy i powstającej parafii dla dobra duchowego mieszkańców Bolesławca Warto też zaznaczyć, że w tym dniu ks. proboszcz Władysław Karwacki otrzymał godność kanonika RM.

Przybliżając czytelnikowi problemy omawianej parafii chcemy w niniejszym artykule powiedzieć kilka słów o jej liczebności oraz wieku i wykształceniu wiernych.Liczebność mieszkańców parafii w latach 1970-83 miała charakter bardzo dynamiczny. W 1970 roku mieszkało w niej 7100 osób, w 1972 -11500, w 1979 -12019 i w 1983 -12892 osoby. Stopniowy wzrost liczby parafian można tłumaczyć rozwojem terytorialnym parafii w 1972 roku oraz migracją i przyrostem naturalnym. Choć ogólna liczba pozwala nam pod względem ekologicznym nazwać opisywaną jednostkę administracyjną – parafią miejską, to należy jednak uwzględnić i to, że w omawianych szacunkach liczbowych około 50 procent stanowili parafianie gorliwi, a po około 25 procent parafianie niesystematycznie praktykujący i obojętni religijnie.

Gdy dnia 11 czerwca 1968 roku przekazano katolikom w Bolesławcu kościół protestancki przy Placu Zamkowym okazało się, że był on zniszczony w około 70 procentach. Pozostały praktycznie w całości tylko mury i stojąca obok wieża. Brakowało drzwi i okien, tynki wewnętrzne i zewnętrzne były zniszczone w 70 procentach, więźba dachowa wraz z belkowaniem w 35 procentach, ściany na skutek przecieków w kilku miejscach posiadały ubytki sięgające 40 procent, a podłogi, instalacja elektryczna i odgromowa oraz wystrój wnętrza uległy całkowitemu zniszczeniu.